ZAPASY
Zapasy antyczny sport walki, polegający na fizycznym zmaganiu dwóch zawodników, walka odbywa się wręcz, przez stosowanie chwytów.
Zapasy to jedna z najstarszych dyscyplin sportowych. Towarzyszyły one już pierwszym Igrzyskom Olimpijskim, które odbyły się w roku 777 p.n.e. Na IO w 1904 wprowadzono podział na dwa style: klasyczny- wywodzący się ze starożytności oraz wolny- mający swoje korzenie w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Zawody zapaśnicze polegają na zmaganiu się na macie (najczęściej okrągłej) dwóch zawodników jednakowej kategorii wagowej, jeden w czerwonym trykocie, drugi w niebieskim.
ZAPASY W POLSCE
Początkowo w Polsce, tak jak w innych krajach, zapasy uprawiane były głównie w cyrkach. Pierwsze krajowe zawody odbyły się w połowie lat pięćdziesiątych. Pierwszy medal dla Polski zdobył Tadeusz Trojanowski.
Oficjalnie zapasy kobiece w Polsce uprawiane są od 1993 r. Pierwszy medal na ME (do lat 18) wywalczyła Agnieszka Pająk. Trenerami kadry narodowej w zapasach kobiet byli kolejno: Zbigniew Żurawski, Jan Godlewski, Tomasz Rybarski, a obecnie po raz kolejny Jan Godlewski. Drugim trenerem jest Marian Filipowicz.
ZASADY W ZAPASACH
Zapasy należą do „stylów chwytanych" (z ang. grappling). Wykorzystuje się w nich techniki chwytów, tj. dźwignie, rzuty (obalenia), duszenia. Nie stosuje się uderzeń. Dużą rolę odgrywają: spryt, szybkość i siła.
Na macie walczy dwóch zawodników z tej samej kategorii wagowej: jeden w czerwonym trykocie, drugi w niebieskim. Noszą specjalne obuwie zapaśnicze z zabezpieczonymi sznurowadłami, tak aby nie mogły się rozwiązywać się podczas pojedynku. Walka toczyć się może w pozycji stojącej - tzw. stójce i pozycji parterowej. Mata ma średnicę 9 metrów.
PODZIAŁ ZAPASÓW
- styl klasyczny - dozwolone są chwyty wyłącznie powyżej pasa- styl wolny - można chwytać przeciwnika również za nogi.
ZAPASY W STYLU KLASYCZNYM
W tym stylu celem jest uzyskanie tzw. przewagi technicznej (wygrać na punkty dzięki umiejętnemu wychodzeniu z zagrożonych pozycji) lub położenie przeciwnika na łopatki (tzn. tusz). Nie można w nim wykonywać akcji i chwytów z udziałem nóg, co dozwolone jest w stylu klasycznym.
W pozycji parterowej wyróżnić możemy następujące grupy rzutów: dźwigania do suplesu, odwrotnego pasa, wózki, chwyty (zwane także hamerlokami, kluczami i nelsonami).
W pozycji stojącej grup chwytów i ich odmian jest znacznie więcej. Do podstawowych należą: rzuty suplesowe, rzuty biodrowe, powalenia, posadki, rzuty przez bark i wywrotki. Do bardzo spektakularnych należą suplesy, które polegają na przerzuceniu przeciwnika przez siebie poprzez mocne wygięcie tułowia do tyłu.
ZAPASY W STYLU WOLNYM
Ze względu na możliwość użycie nóg, pozycja wolniaków jest niższa niż klasyków. Im lżejsza kategoria wagowa, tym pozycja ta jest niższa. Nogi zawodników ustawione są albo w wykroku albo na jednej wysokości. Walka w parterze ma miejsce, gdy jeden z zawodników leży na macie lub w klęku podparty natomiast drugi znajduje się za nim. Wykonuje się w nim takie akcje jak np.: „klucz japoński", „klucz turecki", „odwrotny pas". Do charakterystyce przerzutów stosowanych w stylu wolnym należą: „suples z nogą" oraz „dżaksarow" czyli przerzut przez barki.
Podsumowując, styl klasyczny i styl wolny różnią się następująco:- w stylu klasycznym kategorycznie zabronione jest chwytanie przeciwnika poniżej linii bioder, podstawianie nóg podczas wykonywania akcji;- w stylu wolnym dozwolone jest chwytanie przeciwnika za nogi, podstawianie nóg i aktywne używanie nóg przy wykonywaniu akcji
PRZEPISY W ZAPASACH
System rozgrywania zawodów uzależniony od ilości zawodników startujących w danej kategorii wagowej np. system pucharowy, zwycięzcy poszczególnych walk przechodzą do dalszych walk rozgrywanych aż do wyłonienia finalistów. Zawodnicy którzy przegrali z finalistami walczą w repasażach.
Walkę zapaśniczą ocenia trzech sędziów: arbiter, który prowadzi walkę bezpośrednio na macie, sędzia punktowy, który ocenia walkę siedząc obok maty oraz kierownik. Trwa ona lub trzy rundy po 2 min. z przerwą 30 sek. lub lub dwie lub trzy rundy po 1,5 min. z przerwą 30 sek. Dogrywka trwa maksymalnie 30 sekund i rozpoczyna się przymusową klamrą. Kończy się, gdy któryś z zapaśników zdobywa 1 punkt. Jeśli po doliczonym czasie, żaden z zapaśników go nie uzyskuje, sędziowie zobowiązani są ukarać stratą punktu i ostrzeżeniem zawodnika, który wylosował pozycję przymusowej klamry czyli był w łatwiejszej pozycji.
NIEDOZWOLONE AKCJE W ZAPASACH
W zapasach zabronione są wszelkie techniki sprawiające potencjalne zagrożenie dla zdrowia przeciwnika, np. znane z judo dźwignie czy duszenia. Zabrania się między innymi chwytu za gardło, wykręcania ramion pod kątem większym niż 90 stopni, chwytu oburącz za głowę lub za szyję oraz wszelkich sytuacji i pozycji duszenia, podwójnego chwytu za głowę (Nelson), jeśli nie jest wykonywany w bok, bez atakowania nogami jakiejkolwiek części ciała przeciwnika, wykonania chwytu przez naciąganie kręgosłupa przeciwnika, chwytu tylko za głowę (krawat) jedną lub dwoma rękoma, wykonywanego w jakimkolwiek kierunku. W zapasach dużą rolę odgrywa siła, szybkość oraz spryt i instynkt zawodnika.
PRZYKŁADOWE WALKI I TRENING ZAPAŚNICZY
