ZAPASY WETERANÓW JAKO PRZYKŁAD SPORTÓW DLA OSÓB DOJRZAŁYCH

Zapasy to sport niezwykle wszechstronny, którego tradycje sięgają antycznej gracji i pierwszych igrzysk olimpijskich. Jest to sport, w którym nie występują żadnego rodzaju uderzenia a jedynie chwyty i lekkie dźwignie nie zagrażające stawom. W brew pozorom nie jest to sport kontuzjogenny. W porównaniu do piłki nożnej, urazy w zapasach zdarzają się znacznie rzadziej niż na boisku. Zawodników chroni przygotowanie motoryczne z nauką poprawnego upadania co można nazwać „bezpieczną szkołą upadania”. Jest to pierwszy krok w przygotowaniu do treningu. Pomaga on nie tylko w czasie treningów ale i w życiu codziennym. Szczególnie ważny dla osób starszych, które podczas upadku mogą zamortyzować jego siłę. Ponadto zajęcia odbywają się na miękkiej gładkiej macie w specjalnie do tego przystosowanym obuwiu z cholewką na staw skokowy. Dzięki temu kostka nie jest narażona na skręcenia. Strój to trykot z lycry przylegający blisko do ciała. Ten z kolei zapobiega plątaniu się palców dzięki czemu dłonie nie są narażone na urazy. Przylegający strój wymusza na ćwiczącym łapanie tylko i wyłącznie za ciało.

Zapasy dzielą się na dwa style: klasyczny gdzie są dozwolone chwyty tylko od pasa w górę i styl wolny gdzie dozwolone są chwyty na obszarze całego ciała. Warto dodać, że w stylu wolnym walczą również kobiety.

Od 7 lat w Polsce są rozgrywane Mistrzostwa Polski weteranów w obu stylach. Nie walczą w nich jednak kobiety gdyż żeńskie zapasy dopiero się rozwijają i jeszcze nie ma wystarczającej ilości zawodniczek aby takie zorganizować. Co roku na matach warszawskiego Targówka zjeżdżają się pasjonaci zapasów i trenerzy aby podjąć walkę w turnieju. Jakie warunki należy spełnić aby wystartować w takich zawodach? Pierwszym i podstawowym warunkiem jest chęć i osiągnięcie odpowiedniego wieku.

Wśród weteranów wyróżnia się dwie grupy wiekowe: A i B. Grupa A jest przeznaczona dla osób, rocznikowo osiągnęły 35 lat do lat 45. Druga, grupa B jest przeznaczona dla osób powyżej 45 roku życia. Kategorie wagowe dla obu grup są takie same. Oprócz Mistrzostw Polski odbywają się również Mistrzostwa Świata Weteranów organizowane przez międzynarodową federację zapasów FILA. W  2011 roku taka impreza odbyła się w Polsce w mieście Racibórz.

Tabela 1. Kategorie wagowe Mistrzostw Polski Weteranów. (1)

Pytaniem, które można by zadać jest kim są uczestnicy zawodów weteranów.  Najwięcej zawodników to przede wszystkim trenerzy. Motywacją do startu jest samorealizacja i chęć powrotu do życia jako zawodnik. Oprócz tego turniej jest okazją do spotkania po latach  i okazją do wspomnień. Poza tym  jest to dobra okazja do manifestacji swojej sprawności fizycznej mimo zaawansowania wieku. Wśród osób, które wychodzą na matę widzi się podniosłą atmosferę. Odnosi się wrażenie, że weterani są szczęśliwi mogąc znowu poczuć się jak za młodych lat. Oprócz byłych zapaśników coraz częściej do ruchu weteranów wchodzą nowi zawodnicy, których staż treningowy jest o wiele, krótszy.  Oczywiście przed startem w turnieju osoba taka musi mieć przynajmniej roczny staż treningowy. Innym warunkiem do przystąpienia są ważne badania lekarskie wykonane przez lekarza z uprawnieniami orzecznictwa sportowego.

Przygotowanie do zawodów to zwykle kilka tygodni treningów. Zapaśnicy solidnie się do nich przygotowują wykonując te same ćwiczenia co młodzi zawodnicy. Na taki trening składa się ogólna rozgrzewka, następnie ćwiczenia gimnastyczne. Kolejnym elementem jest przygotowanie mięsni karku. Na takim treningu wykonuj się zwykle kilkadziesiąt rzutów i chwytów. Można tu postawić zarzut, że osoby po 50 roku życia powinny uważać a wręcz unikać sportów jak zapasy. Treningi dla weteranów są prowadzone zgodnie ich możliwościami. Jasną sprawą się wydaje, że nie będą  wykonywali tak złożonych ćwiczeń jak młodzi zawodnicy. Również można zarzucić możliwości licznych urazów zwłaszcza złamań, zwichnięć.

Systematyczna  aktywność fizyczna zapaśika może przynieść wiele korzyści dla osoby ćwiczącej. Wymieniając kilka z nich warto skupić się na najważniejszych:

• Przeciwdziałanie chorobą cywilizacyjnym: nadciśnienie, osteoporoza itp..
• Wysoka sprawność fizyczna uodparniająca na zmęczenie i kształtująca siłę i koordynację ruchową a ponad to szybkość i zwinność.
• Utrzymanie stałej masy ciała i umiejętność jej regulacji.
• Motywacja do aktywności fizycznej poprzez przebywanie w środowisku związanym ze sportem.
• Nauka bezpiecznego upadania zapobiegająca groźniejszym urazom.

Podjęcie się aktywności typu zapasy jest sprawą indywidualną. Wielu badaczy uważa, że nie należy pojmować takiej formy spędzania czasu wolnego za rekreację ruchową (2). Wiąże się to w szczególności z ryzykiem jakie podejmują osoby na treningu ale jest to ryzyko na własną odpowiedzialność. Z takim samym dylematem może stać osoba wsiadająca na rower czy pływająca w akwenie. Istniej możliwość upadku bądź wypadku komunikacyjnego czy też utonięcie jeżeli mówimy o środowisku wodnym. Wybór jest zależny od stanu zdrowia i stopnia sprawności. Górą idą również zainteresowania i wcześniejsze doświadczenia związane z kulturą fizyczną. Najważniejsza jest natomiast rola prowadzącego zajęcia aby trzymał się konkretnych reguł w czasie zajęć. Po pierwsze nie przeforsować uczestników i dać im z tego jak najwięcej satysfakcji. Można to porównać do mini zapasów dzieci do lat 7. Zadaniem instruktora jest tak poprowadzić zajęcia dla nich aby mogły się wyszaleć. Tak samo powinno być to poprowadzone dla osób dorosłych i dojrzałych.

(1) Komunikat organizacyjny Polskiego Związku zapaśniczego na VII Mistrzostwa Polski Weteranów w Warszawie w 2012 roku.(2) Filipek-Spaderska M., Aktywność fizyczna osób starszych czy sport? – Czyli charakterystyka ruchu Master w Judo., Nowocieć J., Zuchora K., Aktywność fizyczna i społeczna osób trzeciego wieku., Warszawa 2012 s. 327